Оскуолабын бүтэрэн баран ыраах Санкт-Петербург куоракка үөрэнэ киирбитим. Бастаан утаа куораты да атыҥыраан, оҕотук да санаабар буолуо, наһаа ханна да мээнэ сылдьа сатаабат этим, аралдьыйарым эрэ үөрэҕим буолара. Ол эрээри хайа баҕар эдэр кыыс оҕолуу таптал диэн истиҥ иэйиигэ итэҕэйэрим, мин эмиэ кинини көрсүөм диэн эрэнэрим.
Сыл-хонук ааһан, бастакы кууруспун үчүгэйдик түмүктээн, дьиэбэр баран сынньанан, күүс-уох эбинэн кэлэн, үөрэҕим иккис сыла саҕаламмыта. Бастакы ыарахан кэрдииспин этэҥҥэ туораабыт буоламмын, билигин дьэ нууччалыы эттэххэ «расслабон» соҕус кэмнэр саҕаламмыттара. Биир да землячествоны көтүппэт этим, онно-манна өрүү кытта, аралдьыйа сатыырым.
Биирдэ кулуупка сахалар земабыт буолар күнүгэр кинини көрбүтүм. Сонно тута астынан, эдэркээн сүрэҕим түөспүттэн төлө көтүөхчэ буолбут курдуга. Дьолбор кини табаарыстарын мин эмиэ билэр этим, онон билсиһэр түгэн өр күүттэрбэтэҕэ. Хомойуох иһин соччо кэпсэппэтэхпит, үҥкүүбүт-битиибит түмүктэнэн, тарҕаһар кэммит буолан хаалбыта. Мин дьүөгэбин уонна киниэхэ «шанстаһа» сатыыр уолу кытта метро диэки үһүөн хаама турбуппут. Хата ол уол кинини эмиэ үчүгэйдик билэрэ, мин дьэ түгэн көстүбүччэ ыйыталаһыы бөҕө буолбутум. Ол бириэмэҕэ киниэхэ ханнык эрэ табаарыһа эрийэн: “Метро иһигэр күүтүҥ, биһиги тиийиэхпит, бары бииргэ дьиэлиэххэ”, – диэбитэ. Биһиги дьүөгэбинээн үлтү сылайбыт буоламмыт ону соччо сэҥээрбэтэхпит, аат эрэ харата сөбүлэһэн кэтэһэ хаалбыппыт.
Кэмниэ кэнэҕэс күүттэрбит ыччаттарбыт айаан-быйаан тиийэн кэлбиттэрэ. Оо, онно кини эмиэ баара. Хайдах эрэ уруккуттан билсэр дьон курдук наһаа үчүгэйдик кэпсэтэн, устунан соннук сарсыарда куоратынан күүлэйдии баран хаалбыппыт. Тугу-тугу кэпсэппэтэхпит буолуой, ханна-ханна сылдьыбатахпыт буолуой. Устунан түүннэри утуйбакка, атахпытыгар тура сылдьарбыт биллэрэн, сылайан, тарҕаһыахха диэн буолбута. Ол курдук таптал остуоруйата саҕаламмыта…
Кинилиин олус чэпчэки буолара. Тугу санаабыппытын барытын кэпсэтэрбит, эркин курдук эрэнэр этим, өйө суох таптаабытым, хайдах ыал буолан олорорбутун өрүү оҥорон көрө-көрө кэпсэтээччибит… Ол эрээри саамай кыыһырсар төрүөппүт – киһим күөх моҕойго, арыгы дьаатыгар олус кэбирэх эбит этэ. Хаста-хаста ол туһуттан арахса сатаабыппыт буолуой, син биир кэлэн бырастыы гын диэн көрдөһөрө… Мин таптыырым бэрт буолан барытын эмиэ кини этэрин курдук «саҥа лиистэн» саҕалыырга сөбүлэһэн иһээччим… Гражданскайынан олоро сылдьыбыппыт, испэккэ-аһаабакка көнөтүнэн сырыттаҕына кинитээҕэр үчүгэй киһи суоҕа… Билигин санаатахха сыыспыт да эбиппин…
Биир үтүө сарсыарда үһүс курска үөрэнэ сылдьан, саас, испэр оҕо баарын билбитим. Бастаан куттана санаабытым, хайдах, туох-ханнык олоруохпутуй диэн. Хата төрөппүттэрим күүс-көмө буолан, өйөөн-убаан барыта этэҥҥэ буолбута. Академ ыламмын сайын дьиэлээбитим, кыһын ийэ буолар дьолу билбитим. Ол тухары таптыыр киһибиттэн «миэхэ кэргэн таҕыс» диэн тылы ончу истибэтэҕим. Оҕоломмуппун кэннэ биирдэ кэлбитэ, мин дьоммор олорбуппут… Ол эрээри 2 ый курдук олорон баран барыта биллибитэ. Киһим миэхэ көмөлөһөр санаата отой суоҕа. Сарсыардаттан киэһээҥэ диэри компьютер иннигэр олороро. Оҕобут наһаа беспокойнай буолан мин күнү супту атахпар сылдьарым, түүннэри эмиэ 4-түү – 5-тии чаас утуйарым. Төһө да этэ сатаабытым эрээри барыта кини кулгааҕын таһынан ааһара. Биирдэ эмитэ этиттэрии күүһүнэн пеленка сууйан абыраатаҕына улахан дьыала, үөрүү буолара. Баҕар дьиэҕэ олорорун сөбүлээбэтэ буолуо диэммин үлэлээбэккин дуо диэн эмиэ ыйыталаспытым. Барыта халтайга саҥарыы этэ. Сылайаммын, тугу да гынарбын билбэппиттэн кистээн ытыырым. Оҕобун кууһан баран ханна эмитэ күрээн хаалыахпын баҕарарым.
Биирдэ киһим оройуон киинигэр бара сылдьан ип-итирик кэлбитэ. Айдаан бөҕө тардыбыта, оҕобун көтөҕө сырыттахпына миэхэ илиитинэн киирбитэ. Ол мин бүтэһик тулуйуум этэ.
Сарсыарда туран: «Бар», – диэбитим. Хайдах да ону бырастыы гынар кыаҕым суоҕа, туох баар сырдык, истиҥ иэйиибин, оҕолуу ыраас тапталбын сиргэ-буорга тэпсибитин өйдөөбүтүм… Наһаа кэлэйбитим, хомойбутум. Ол курдук барыта бүппүтэ.
Биирдэ эмитэ хам-түм звоннуура, “барытын төннөрүөххэ” дии сатаабыта, итирдэҕинэ “оҕом куолаһын истээри гынабын” диирэ. Кинини эмиэ өйдүү сатаабытым эрээри, бырастыы гынар кыаҕым суох этэ. Оҕом-оҕом диир даҕаны, хаһан да төрөөбүт күнүгэр, Саҥа дьылга кыракый бэлэх оҕотун ыыппатаҕа. 27 сааһыгар дылы өйдөммөккө, үлэлээбэккэ, ийэтин «эмэ» сылдьара. Киһи-киһи диэн араас буолар эбит… Ол эрээри мин билигин кинини буруйдаабаппын, үөхпэппин. Дьоллоох эрэ буоллун.
Билигин уолум 2-тин ааста, ийэлээх аҕабар баар. Күнүм-ыйым киниттэн эрэ тахсар. Үөрэхпин бүтэрэ охсон, үлэ, дьиэ булунан баран, оҕобун бэйэбэр ыла охсор – саамай бастакы сыалым, баҕа санаам. Тус олоҕум билиҥҥитэ барыта үчүгэй. Хаһан даҕаны аны таптыам суоҕа дии саныырым, эр дьонтон кэлэйбит курдук этим, барыларын кытта табаарыстыы, доҕордуу сыһыаннаһа эрэ сатыырым. Ол эрээри эрэннэххэ син биир барыта үчүгэй буолар эбит. Арай олох үөрэппит буолан эбитэ дуу, улаатан, өйдөнөн эбитэ дуу, арыый сэрэхтээхтик сыһыаннаһабын.
Онон этиэм этэ, төһө да кэлэйии, хоргутуу, хомойуу түгэннэрэ баар буолбуттарын иһин, күүстээх санааҕытын ыһыктыбат буолуҥ, итэҕэйиҥ, таптааҥ уонна таптатыҥ.
Яна НУТЧИНА.
tuymaada.ru
